id	naam	wikidata label	monumentnr	wikidata id	commons categorie
RM26265	Petrus en Pauluskerk	Petrus en Pauluskerk	26265	Q11720800	Petrus- en Pauluskerk, Loppersum

type verwarming:
type verwarming sinds:
huidige functie: Kerk / Hervormde kerk

bouwgeschiedenis
Eenbeukige recht gesloten kerk van tufsteen, eind 12de eeuw, in 3de kwart 13de eeuw uitgebreid met bakstenen dwarspand; schip vernieuwd laatste kwart 13de eeuw, toren 2de helft 15de eeuw, vóór 1493 aanbouw vijfzijdig gesloten koor met zijkapellen, voor 1529 zuiderzijbeuk toegevoegd. 2de kwart 16de eeuw schip verhoogd met netgewelf overkluisd en met koor onder één dak gebracht.

restauratiegeschiedenis
Sinds 3e kwart 19e eeuw gedeeltelijke blootlegging. 1938 verdere blootlegging. 1942-1944 restauratie met omvangrijke aanvullingen in Mariakapel. 1955 en 1957 verder herstel. 2014 herstel bevingsschade Mariakapel en koor.

schadegeschiedenis
Schade in metselwerk gewelf hersteld met cement. Vochtschade door lekkage goot. Bevingsschade: scheurvorming en onthechting van pleisterlagen.

Restauratiegeschiedenis

begin	einde	restaurator	activiteit	beschrijving	restauratieverslag
1912	1912	onbekend	Schilderingen bij toeval ontdekt in 1912, o.a. pelikaan in koor. Bij gebrek aan restaurator werd hier verder niets mee gedaan.
1938	1938	H. Heyenga (schilder uit Loppersum)	H. Heyenga (schilder uit Loppersum) kreeg in 1938 de opdracht om de kerk opnieuw te witten, waarbij schilderingen in koor en Mariakapel werden ontdekt. Kort daarna werd in opdracht van de Monumentenzorg een onderzoek uitgevoerd door Gerhard Jansen.
1942	1944	Gerhard Jansen	Restauratie gewelfschilderingen in de Mariakapel (noorderkapel). Technisch gezien uitstekend gerestaureerd en hier en daar aangevuld.
1953	1957	J.R. van Nijendaal	Restauratie gewelfschilderingen in het koor. In 1957 restauratie gewelfschilderingen Mariakapel.	In 1956 stierf Gerhard Jansen, waarna J.R. van Nijendaal de restauratie vervolgde waarbij hij de schilderingen in het koor en Mariakapel 'nazag'.	Restauratiedagboek aanwezig in archief Groninger Kerken
2014	2014	H. Hut	Herstel bevingsschade in de Mariakapel en het koor.	De schade in de Mariakapel was omvangrijker dan in het koor.

Algemene beschrijving muurschilderingen

Van de oudste beschildering - mogelijk pas aangebracht na de herbouw van het schip eind 13de eeuw - restanten in het transept bewaard gebleven (1-2); kort voor 1500 decoratie noorderkapel met mariologische scènes (3-4); rode beschildering van ribben en schalken koor eind 15de eeuw, ca. 1500 figurale voorstellingen koor (5-9); tegen midden 16de eeuw natuursteen-imitatie op netgewelf schip - niet gehandhaafd. Gedeeltelijke blootlegging schilderingen sinds 3de kwart 19de eeuw, verdere blootlegging in 1938, restauratie 1942-1944 met omvangrijke aanvullingen in Mariakapel, verder herstel 1955 en 1957. (bron:Q122982902)

Situatieschema

Bedreigende gebeurtenissen

muurschildering	soort_gebeurtenis	locatie	ernst_gebeurtenis	beschrijving
	aardbeving	gewelven	in grote mate	Kerk staat in aardbevingsgebied. Pleisterwerk (mariakapel) is in kritieke staat, risico op materiaalverlies bij nieuwe bevingen.
RM26265MU18	lekkage	zuidzijde Mariakapel	in grote mate	Door lekkende zakgoot aan zuidzijde groene uitslag in gewelf (voor 1942)
RM26265MU14	lekkage	zuidzijde Mariakapel	in grote mate	Door lekkende zakgoot aan zuidzijde groene uitslag in gewelf (voor 1942)

bronnen

http://www.wikidata.org/entity/Q122982902

https://www.reliwiki.nl/index.php?title=Loppersum,_Kerkpad_1_-_Petrus_en_Pauluskerk

https://www.groningerkerken.nl/nl/kennisbank/kerken/L/115/loppersum-kerk-loppersum

https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=002556

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200021230

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/112559

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200009087

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/22070

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/25472

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/8066

Afzonderlijke muurschilderingen

De posities in de tabel refereren aan de nummers in het situatieschema

id	positie	beschrijving
RM26265MU11	3a	3 a. Ontmoeting van Joachim en Anna onder de Gouden Poort (Onbevlekte Ontvangenis).
RM26265MU12	3b	3 b. Aankondiging.
RM26265MU13	3c	3 c. Visitatie
RM26265MU14	3d	3 d. Maria's Tempelgang
RM26265MU35	5a	5 a. Bazuinende engel
RM26265MU36	5b	5 b. Bazuinende engel
RM26265MU1	1	1 Kruisiging in sluitring
RM26265MU2	2	2 Lam Gods in sluitring
RM26265MU3	3	3 Noorderkapel, oostelijke travee: zie 3 a tot en met 3d.
RM26265MU15	4a	4 a. Geboorte van Christus.
RM26265MU16	4b	4 b. Aanbidding der Koningen.
RM26265MU17	4c	4 c. Voorstelling in de Tempel (Maria Lichtmis).
RM26265MU18	4d	4 d. Maria Tenhemelopneming.
RM26265MU4	4	4 Noorderkapel, westelijke travee:zie 4 a tot en met 4d.
RM26265MU5	5	5 Laatste Oordeel
RM26265MU19	6a	6 a. Pelikaan
RM26265MU20	6b	6 b. Wonderbare Visvangst
RM26265MU6	6	6 Westelijke koortravee
RM26265MU21	7a	7 a. Man van Smarten.
RM26265MU22	7b	7 b. Christus in de Hof van Gethsemane.
RM26265MU23	7c	7 c. Lam Gods met tekst Agnus Dei qui [tollis peccata mundi].
RM26265MU24	7d	7 d. Maaltijd te Emmaüs.
RM26265MU7	7	7 Tweede koortravee uit het westen: 7 a tot en met 7d.
RM26265MU25	8a	8 a. Luit spelende engel.
RM26265MU26	8b	8 b. Pinksteren.
RM26265MU27	8c	8 c. Maagd met eenhoorn.
RM26265MU28	8d	8 d. Ongelovige Thomas.
RM26265MU8	8	8 Derde koortravee uit het westen: 8 a tot en met 8d.
RM26265MU29	9a	9 a. Salvator Mundi (sluitsteen).
RM26265MU30	9b	9 b. Gregorius de Grote.
RM26265MU32	9d	9 d. Petrus en Paulus.
RM26265MU33	9e	9 e. Augustinus van Hippo.
RM26265MU34	9f	9 f. Ambrosius van Milaan.
RM26265MU9	9	9 Koorsluiting zie 9 a t/m f
RM26265MU37	10	10 a t/m h verschillende wijdingskruizen
RM26265MU38	11	11 a t/m e wapenschilden en tekens

De afbeeldingen zijn opgehaald uit de RCE sparql endpoint. Op Wikimedia Commons zijn wellicht meer afbeeldingen te vinden.