| id | naam | wikidata label | monumentnr | wikidata id | commons categorie |
|---|---|---|---|---|---|
| RM9780 | kerk van Garmerwolde | 9780 | Q2240521 | Hervormde kerk (Garmerwolde) |
type verwarming: cv
type verwarming sinds: 1944?
huidige functie: Cultureel en maatschappelijk
bouwgeschiedenis
Kruiskerk met recht gesloten koor en koepelvormige gewelven, alsmede vrijstaande toren 3de kwart 13de eeuw. Schip gesloopt 1859.
restauratiegeschiedenis
Tussen 1941 en 1944 werden de schilderingen ontdekt, blootgelegd en gerestaureerd door Gerhard Jansen. In 2013 heeft een tweede conservatieronde plaatsgevonden door OUOU restauratoren. Bij alle schilderingen zijn onthechte delen vastgezet. Retouches van Gerhard Jansen zijn grotendeels intact gebleven op enkele na. Tijdens de conservatie zijn er een minimaal aantal bevingsscheuren hersteld.
schadegeschiedenis
Grote zoutbelasting in de wanden door de vele watervloeden afgelopen eeuwen. Op het moment van restauratie in de jaren '40 verkeerde de kerk waarschijnlijk lange tijd in verwaarloosde toestand. Na afronding van deze restauratie was het gebouw vermoedelijk nog lange tijd zeer vochtig. Dit verklaart de enorme vochtverkleuringen en zwarte schimmelaanslag in de restauratie pleister- en verflagen. Er huizen verschillende vleermuiskolonien rondom de kerk waardoor er op het metselwerk in de kap zeer veel vleermuizenpoep aanwezig is.
Muurschilderingen
Afzonderlijke muurschilderingen
De posities in de tabel refereren aan de nummers in het situatieschema
| id | positie | beschrijving |
|---|---|---|
| RM9780MU1 | 1 | 1 Annunciatie; banderollen met,Ave gratia plena' en ,Ecce ancilla d[omi]ni'. |
| RM9780MU2 | 2 | 2 Geboorte van Christus (type,Adoravit quem genuit'), met herders, os en ezel. |
| RM9780MU3 | 3 | 3 Aanbidding der Koningen. |
| RM9780MU4 | 4 | 4 Dood en Tenhemelopneming van Maria in aanwezigheid apostelen; engelen dragen haar ten hemel; in boek signatuur schilder: Joannis / me fecit' (Johannes heeft mij gemaakt). |
| RM9780MU5 | 5 | 5 Gebed op de Olijfberg. |
| RM9780MU6 | 6 | 6 Christus voor Pilatus met wetsrol en rechterstaf. |
| RM9780MU7 | 7 | 7 Kruisiging met Maria en Johannes de Evangelist. Naast Maria knielende stichtersfiguur met onleesbare banderol. |
| RM9780MU8 | 8 | 8 Opstanding; Christus met kruisnimbus en kruisbanier, slapende soldaten. |
| RM9780MU10 | 9b | 9b Evangelisten Lucas en johannes, met hun symbolen, namen in nimbus |
| RM9780MU9 | 9a | 9a Evangelisten Mattheus en Marcus met hun symbolen; namen in nimbus |
| RM9780MU11 | 10 | 10 grotesken en ranken. |
| RM9780MU12 | 11a | 11a uit griffioen en draak samengestelde fabeldieren. |
| RM9780MU13 | 11b | 11b uit griffioen en draak samengestelde fabeldieren |
| RM9780MU14 | 12 | 12a wapenschilden. In aansluitende gewelfzwikken wapenschilden met huismerk en bouw gereedschap. |
| RM9780MU15 | 12b | 12b wapenschilden |
| RM9780MU16 | 13a | 13a geschilderd gordijn met laat-gotisch patroon. |
| RM9780MU17 | 13b | 13b geschilderd gordijn met laat-gotisch patroon. |
| RM9780MU18 | 13c | 13c geschilderd gordijn met laat-gotisch patroon. |
| RM9780MU19 | 13d | 13d geschilderd gordijn met laat-gotisch patroon. |
| RM9780MU20 | 14a | 14a wijdingskruis noord |
| RM9780MU21 | 14b | 14b wijdingskruis zuid |
| RM9780MU22 | 15 | 15 tekstbanderol met ranken |
| RM9780MU23 | 16 | 16 mensfiguren met ranken |
| RM9780MU24 | 17 | 17 ranken met vis menskop |
| RM9780MU25 | 18a | 18a ranken met vazen |
| RM9780MU26 | 18b | 18b ranken met narren |
| RM9780MU27 | 18c | 18c ranken met mensfiguren |
| RM9780MU28 | 19 | 19 geschilderd gordijn en lambrisering |
Afbeeldingen gebouw
De afbeeldingen zijn opgehaald uit de RCE sparql endpoint. Op Wikimedia Commons zijn wellicht meer afbeeldingen te vinden.
