Andreaskerk

id naam wikidata label monumentnr wikidata id commons categorie
RM34513 Andreaskerk Andreaskerk 34513 Q2285053 Andreaskerk, Westeremden

type verwarming:
type verwarming sinds:
huidige functie: Kerk / Hervormde kerk

bouwgeschiedenis
Ca. 1200 eenbeukige kerk zonder gewelven, na brand herbouwd in 1238- 1243; vóór 1259 uitbreiding met overwelfd transept en nieuw koor; ca. 1500 sloop transeptarmen; 1808 venster in de noordmuur van de viering en vernieuwing van de schipzoldering. Restauratie 1977-1979, schilderingen gedeeltelijk al in 1923 ontdekt en gerestaureerd.

restauratiegeschiedenis
1923, eerste schilderingen ontdekt en gerestaureerd. 1977-1979, verdere blootlegging en restauratie.

schadegeschiedenis
Groot deel van het pleisterwerk vervangen. Onthechting van pleisterwerk en schilderingen. 

Muurschilderingen

Restauratiegeschiedenis

begin einde restaurator activiteit beschrijving restauratieverslag
1923 1923 Jacob por Schilderingen gedeeltelijk ontdekt en gerestaureerd https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003332
1977 1979 Jelle Otter/Helmer Hut/Veldman Restauratie schilderingen Verder blootleggen van de schilderingen. Voor zover mogelijk de oppervlaktespanning verwijderen welke is ontstaan door eerder caseïnegebruik. Vastzetten, conserveren, retoucheren, reconstrueren (rozetten). Afnemen en terugplaatsen schildering rond sacramentshuisje. https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003332

Algemene beschrijving muurschilderingen

Polychrome ornamentale beschildering gewelf van viering en koor 3de kwart 13de eeuw. In viering binnen sluitring o.a. lelies en kruis, lager in velden drie-, vier-, vijf- en zespassen (in pleisterwerk getrokken lijnen nog zichtbaar) tegen een achtergrond van baksteen-imitatie (1); op de gordelbogen baksteen-imitatie. Rondom sluitring wit gepleisterde koorgewelf acanthus-achtige motieven, hierbinnen lelies (2). Ca. 1500 nieuwe beschildering met figurale en florale elementen op witte pleister; bij de restauratie zijn op het vieringgewelf voornamelijk figurale elementen uit de eerste periode gehandhaafd: Johannes de Doper (zuidzijde, links) (3), Laurentius (zuidzijde, rechts) (4), Dorothea (noordzijde, links) (5), Barbara (noordzijde, rechts) (6), fragment Adam van Zondeval (oostzijde) (7); op de gordelbogen restanten blokverband; op de noordwand van de dichtgemetselde viering resten Laatste Oordeel (de centrale Christus-figuur door inbreken raam verloren gegaan): bazuinende engelen, rechts knielende Johannes de Doper - vermoedelijk deel van een Deësis - en hellemuil, links Petrus bij hemelpoort (8); op noordwand koor gotische architectuur rond en boven sacramentsnis met restanten van heiligen, de middelste waarschijnlijk Maria (9). Begin 17de eeuw cartouche met tekst op noordwand viering over het Laatste Oordeel geschilderd (middengedeelte door inbreken venster verloren gegaan) (10). (bron:Q122982902)

Situatieschema

Bedreigende gebeurtenissen

muurschildering soort_gebeurtenis locatie ernst_gebeurtenis beschrijving

bronnen

https://www.reliwiki.nl/index.php?title=Westeremden,_Abt_Emopad_1_-_Andreaskerk
https://www.groningerkerken.nl/nl/kennisbank/kerken/W/19/westeremden-andreaskerk
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/57725
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/113952
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/113926
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200021230
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200019799
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200024989
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200026800
https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/8066
https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003333
https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003332

Afzonderlijke muurschilderingen

De posities in de tabel refereren aan de nummers in het situatieschema

id positie beschrijving
RM34513MU11 1a 1a Drie-, vier-, vijf- en zespassen (in pleisterwerk getrokken lijnen nog zichtbaar) tegen een achtergrond van baksteen-imitatie
RM34513MU1 1 1 o.a. Lelies en kruis in sluitring, lager in velden drie-, vier-, vijf- en zespassen (in pleisterwerk getrokken lijnen nog zichtbaar) tegen een achtergrond van baksteen-imitatie
RM34513MU2 2 2 Acanthus-achtige motieven, binnen sluitring lelies 
RM34513MU3 3 3 Johannes de Doper
RM34513MU4 4 4 Laurentius
RM34513MU5 5 5 Dorothea
RM34513MU6 6 6 Barbara
RM34513MU7 7 7 Fragment Adam van Zondeval
RM34513MU8 8 8 Laatste Oordeel (de centrale Christusfiguur door inbreken raam verloren gegaan): bazuinende engelen, rechts knielende Johannes de Doper - vermoedelijk deel van een Deësis - en hellemuil, links Petrus bij hemelpoort
RM34513MU9 9 9 Gotische architectuur met restanten van heiligen, de middelste waarschijnlijk Maria
RM34513MU10 10 10 Cartouche met tekst over het Laatste Oordeel geschilderd 

Afbeeldingen gebouw

De afbeeldingen zijn opgehaald uit de RCE sparql endpoint. Op Wikimedia Commons zijn wellicht meer afbeeldingen te vinden.