id	naam	wikidata label	monumentnr	wikidata id	commons categorie
RM21303	Jacobikerk/Dionysiuskerk	Jacobikerk	21303	Q2663160	Jacobikerk, Uithuizen

type verwarming: cv
type verwarming sinds: 1977
huidige functie: Kerk / Hervormde kerk

bouwgeschiedenis
Toren 2de helft 12de eeuw, schip en recht gesloten koor 2de kwart 13de eeuw, koortravee met driezijdige sluiting ca. 1450; noordelijke kapel ca. 1550; noordelijke zijbeuk 1793-1794 Restauratie in 1972-1977.

restauratiegeschiedenis
In 1935 schilderingen ontdekt in het koor en gedeeltelijk blootgelegd, gedocumenteerd door Jacob por. Daarna weer overgewit. In 1975 weer volledig blootgelegd en gerestaureerd door Jelle otter en Lammert Muller. Ergens na 1986 is er herstel van door zout verwoest restauratiepleisterwerk aan de wanden uitgevoerd. In 2015 alleen een beperkt aantal scheuren geinjecteerd ivm bevingsherstel. Tijdens deze werkzaamheden wel meerdere zones met onthechting van de pleisterlagen geconstateerd. 

schadegeschiedenis
Door de ligging heeft de kerk sinds de bouwtijd meerdere watervloeden meegemaakt waarbij zeewater in het metselwerk is getrokken. Daarnaast oefenen verzakkingen in de grondlagen al eeuwen lang druk uit op de constructie waardoor er vele scheuren zijn ontstaan. de aardbevingen maken de schade erger. Het vele cement wat tijdens vorige restauraties in het gebouw is beland (vooral op bijna alle wanden) heeft een ongunstig effect op de vochttransporten.

Restauratiegeschiedenis

begin	einde	restaurator	activiteit	beschrijving	restauratieverslag
1935	1935	Jacob por	Ontdekking enkele schilderingen in het koor, gedocumenteerd en weer overgewit.
1972	1977	Jelle Otter/Lammert Muller	Volledige restauratie kerkgebouw, blootlegging en restauratie van gewelfschilderingen in de twee koortraveeen. Het schip en de noorbeuk worden bedekt gelaten. In het schip zit nog de baksteemimitatie onder de witkalk/deels restauratiepleister, met op de westwand nog een draak (1350) . De noordbeuk is in de 18de eeuw bijgebouwd. Hier zijn geen schilderingen aanwezig.	De schilderingen zijn vastgezet met plextol B500. Het onderliggende metselwerk bleek heel slecht. Inboetwerk werd uitgevoerd met cementmortel. Lacunes in de gewelven en bijna al het pleisterwerk van de wanden werd vervangen door cementmortel. Er is minimaal geretoucheerd.	https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003133
		onbekend / vermoedelijk een aannemer	Ergens na 1986 werd het inmiddels opnieuw door zouten verwoestte restauratiepleisterwerk van de wanden hersteld.
2015	2015	OUOU restauratoren	Aardbevingschadeherstel. Alle 'aangewezen' scheuren zijn geinjecteerd en gevuld met kalk.	Er hebben naast het bevingsschadeherstel verder geen conserverende handelingen plaatsgevonden. Hooguit wat noodinjecties bij extreem onthechte delen die toevallig werden ontdekt.	rapport ouou 2015

Algemene beschrijving muurschilderingen

Ca. 1250 vlechtwerkverbanden op gewelven (niet gehandhaafd). Ca. 1300 Catharina van Alexandrie (1); op westwand schip draak (niet in het zicht gelaten). Ca. 1450 in koorsluiting ranken bij geboorte gewelven, alsmede twee wijdingskruisen op de koorwanden Ca. 1530 baksteenschildering ribben, bogen, schalken en dagkanten, manchetten bij sluitstenen; op gewelven koortravee en koorsluiting figurale schilderingen (2-3). In 1935 deel schilderingen ontdekt en weer overgewit. (bron:Q122982902)

Situatieschema

Bedreigende gebeurtenissen

muurschildering	soort_gebeurtenis	locatie	ernst_gebeurtenis	beschrijving
	aardbeving	gewelven	in grote mate	Kerk staat in bevingsgebied.

bronnen

http://www.wikidata.org/entity/Q122982902

https://www.reliwiki.nl/index.php?title=Uithuizen,_Hoofdstraat_Oost_2_-_Jacobikerk

https://www.groningerkerken.nl/nl/kennisbank/kerken/U/76/uithuizen-dionysiuskerk

https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=007111

https://groningerkerken.auralibrary.nl/ajdetailsx.aspx?DOCSTART=003133

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/14839

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/7309

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/200026800

https://catalogus.cultureelerfgoed.nl/Details/fullCatalogue/8066

Afzonderlijke muurschilderingen

De posities in de tabel refereren aan de nummers in het situatieschema

id	positie	beschrijving
RM21303MU1	1	1 Catharina van Alexandrië.
RM21303MU2	2	2 Koorsluiting: zie 2a, 2b, 2c, 2d en 2e.
RM21303MU3	2a	2 a. Laatste Oordeel, gereduceerd tot Christusfiguur.
RM21303MU4	2b	2 b. Bazuinende engelen.
RM21303MU5	2c	2 c. Pelikaan.
RM21303MU6	2d	2 d. Musicerende engelen.
RM21303MU7	2e	2 e. rankwerk rond sluitsteen
RM21303MU10	3b	3 b. Noach, hakkend met winkelhaak en anker.
RM21303MU11	3c	3 c. Jacobus, Hermogenes variant
RM21303MU12	3d	3 d. Springend hert.
RM21303MU13	3e	3 e. Kroon.
RM21303MU14	3f	3 f. Vogel boven winkelhaak.
RM21303MU15	3g	3 g. Mannetje met opengesperde mond.
RM21303MU8	3	3 Koortravee: zie 3 a tot en met g
RM21303MU9	3a	3 a. Adam en Eva.
RM21303MU16	4	4 ranken in geboorte gewelven
RM21303MU17	5	5 vlechtwerkverbanden, baksteenimitatie

De afbeeldingen zijn opgehaald uit de RCE sparql endpoint. Op Wikimedia Commons zijn wellicht meer afbeeldingen te vinden.